Nai đen có thân hình cao to vững chắc, chúng thuộc loài to lớn trong họ Hươu nai với khối lượng từ 80 đến 220 kg và chiều cao từ từ 100–140 cm. Nai có lông da màu nâu đen, có màu nâu nhạt hơn ở phần dưới cằm, phía trong chân, giữa hai mông và phần dưới đuôi. Bộ lông dày và sáng hơn vào mùa lạnh nhưng mùa nóng nhiều lông rụng và nhìn những con nai có màu tối hơn. Nai cái và nai con có màu sắc lông da nhạt hơn con đực.
Nai có hiện tượng thay lông hàng năm từ tháng 1 đến tháng 5 hàng năm. Trước khi thay lông, bộ lông cũ mùa đông bạc màu đi rõ rệt, trở nên xơ xác, sự thay lông còn diễn ra thành từng đám nham nhở, trông con vật rất xấu và gầy đi nhiều. Mắt to trong sáng, tuyến lệ rất phát triển. Khi trong đàn nai cái có con động dục thì nai đực có tuyến lệ chảy sệ xuống nhìn thấy rất rõ.
Khối lượng nai đực từ sơ sinh đến 12 tháng tuổi cao hơn nai cái. Giai đoạn từ sơ sinh đến 6 tháng tuổi tăng trọng của nai đực và nai cái nói chung nhanh hơn vì giai đoạn này nai con được hưởng nguồn chất dinh dưỡng từ sữa mẹ. Khối lượng nai sơ sinh trung bình đực cái là 5.84 kg. Giai đoạn 6-12 tháng tuổi khối lượng nai tăng chậm hơn. Trong điều kiện nuôi nhốt, khối lượng sơ sinh trung bình của nai đạt 5,84 kg, khối lượng 6 tháng tuổi 30 kg, khối lượng 12 tháng tuổi 41,25 kg.
Nai đen rất nhút nhát và hiền lành, thính giác, khứu giác của chúng phát triển tốt, đặc biệt chúng hay nhát sợ người, chúng khó tiếp cận, thân trọng khi nhìn thấy người từ xa đã tìm cách lẩn tránh mặc dù có thể được con người chăm sóc, nuôi dưỡng từ lâu. Nai đen có thính giác và khứu giác phát triển nhằm giúp chúng tránh được nguy hiểm nếu bị kẻ thù xâm hại. Nai thường sống theo nhóm, tập tính bầy đàn của chúng cao, khi nằm nghỉ hay nhai lại chúng thường tụ tập theo loài riêng rẽ, chúng thích sống theo bầy đàn nhỏ vào khoảng ba con thông thường là một gia đình. Nai đực không đóng vai trò trong việc nuôi con chung, chúng chỉ giao phối với nhóm nai cái trong thời gian động dục. Mùa động dục nai đực thường ăn ít, tính tình dữ tợn có khi gây nguy hiểm cho con người.
Môi trường sống thích hợp trong tự nhiên của nai là trảng cỏ, rừng thưa có nhiều cây, cỏ non. Ban ngày nai thường tìm nơi nên tĩnh, kín đáo và an toàn để ngủ, nghỉ, ban đêm tìm kiếm thức ăn và những hoạt động khác. Đối với con người thì nai được nuôi bán chăn thả tự nhiên, là hình thức nuôi vừa có chuồng nuôi vừa có đồng cỏ chăn thả. Hình thức này môi trường sinh thái của con vật được mở rộng hơn, phù hợp mọi hoạt động sống hoang giả của nó, phù hợp với điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng nên nai thuần hơn, đỡ nhút nhát hơn, thân thiện với chủ nuôi thuận lợi cho việc khai thác triệt để biệtdược quý hiếm của nai đó là nhung nai. Trong điều kiện nuôi nhốt, các hoạt động của nai như ăn, ngủ, nghỉ tiến hành cả ngày lẫn đêm xen kẽ.
hức ăn của nai chủ yếu là cỏ, lá non, cành cây và các loại củ quả, khi chăn nuôi nó có thể ăn các phế phụ phẩm nông nghiệp như bã bia chẳng hạn. Các loại cây nai thích ăn là lá sung, lá mít, lá vả. Nai ăn tạp nhưng thức ăn chúng phải sạch, thức ăn nai gồm các loại cỏ xanh tươi trồng hoặc tự nhiên như lá sung, lá mít, lá bưởi, lá xoan, các mầm cây ngọt, rau củ quả, thức ăn hỗn hợp tinh, thức ăn đạm, thức ăn có vị đắng chát nai đều thích ăn. Trong điều kiện chăn nuôi, nai ăn 15–20 kg thức ăn thô xanh/ngày, 1–2 kg thức ăn hỗn hợp tinh có thể là cám gạo, ngô đều được và 1–2 kg quả chuối chín, sung, roi, chúng được cho ăn 2 bữa/ngày, đầu mỗi chuồng nuôi treo 1 tảng khoáng liếm cho nai liếm tự do. Ngoai ra cần bổ sung thêm thức ăn tinh, trứng cho nai đực thời kỳ lấy nhung.
Tuổi thành thục về tính của nai là tuổi con vật bắt đầu có phản xạ sinh dục và có khả năng sinh sản. Con cái tuổi động dục lần đầu, con đực có phản xạ giao phối. Tuổi thành thục về tính phụ thuộc vào giống, đặc điểm di truyền của bố mẹ và điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng. Nai mỗi năm đẻ 1 lứa, mỗi lứa đẻ một con ít có trường hợp nào đẻ hai con. Nai là động vật đơn thai. Mùa động dục của nai thay đổi theo vùng địa lý, khí hậu và điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng.
Con cái
Nai động dục theo 2 mùa, mùa động dục thứ nhất từ tháng 2 đến tháng 5 nai thời gian này là mùa động dục chính của nai, mùa động dục thứ 2 từ tháng 7đ ến tháng 9. Nhưng ở Tây nguyên ghi nhận mùa động dục của nai lại là tháng 1đến tháng 3 và từ tháng 7 đến tháng 9. Nai có 2 mùa sinh sản rõ rệt. Mùa sinh sản thứ nhất là mùa chính từ tháng 1 đến tháng 2 năm sau. Mùa sinh sản thứ 2 là mùa từ tháng 4 đến tháng 6. Trong điều kiện nuôi nhốt, thì khả năng sinh sản của nai tốt hơn, tuổi thành thục về tính con đực là 35,6 tháng, con cái từ 33,1 tháng, tuổi đẻ lứa đầu con cái 42 tháng thời gian mang thai 255,6 ngày, mùa động dục 2 mùa rõ rệt là mùa từ tháng 2 đến tháng 5 và từ 7 đến tháng 9, chu kỳ động dục 27 ngày.
Nai đen hay còn được gọi tên phổ biến là nai là biểu tượng cho sự nhút nhát, thơ ngây, nó cũng biểu hiện cho phúc lộc và còn là đối tượng bị săn đuổi, người miền núi thì có thành ngữ Nghịch như hươu như nai và hay ví về người hư hỏng vì hươu nai là loài thú rừng hay phá hoại mùa màng, giẫm nát lúa ngô. Nhiều địa danh ở Việt Nam được đặt theo tên con nai như: phường Hố Nai, Nhà Nai, Hang Nai, sông Đồng Nai, Đồng Nai...[6] Trong văn học có tác phẩm Con nai đen của nhà văn Nguyễn Đình Thi đã nhanh chóng được công chúng yêu mến văn nghệ thời ấy đón nhận
Không có nhận xét nào
Đăng nhận xét